Najstariji pisani spomenik je pogovor Nomokanonu, u nauci poznat kao “Moračka krmčija”. Osim manastira Đurđevi stupovi, veliko kulturno- historijsko bogatstvo predstavlja obnovljeni manastir „Šudikova“, manastir “Ćelije” u Kaludri, džamija u Haremima, Vakufska kuća, itd. Na dva kilometra od centra grada nalaze se i ostaci vojnog logora iz rimskog perioda, „Rimski kastrum“. Vakufska kuća stara je koliko i grad Berane, ili tek koju godinu manje. Podaci o njenoj gradnji razlikuju se u deceniju-dvije. Varoš je nikla 1862. godine, a ova kuća, kako neki izvori govore, napravljena je samo godinu kasnije. Kuća je, kažu historijski izvori, zadužbina Ahmed-Hamdi paše. Ustvari, objekat je sagrađen zbog česama koje su značajnije i od same zgrade. O tome je govorio i natpis na njoj – ,,česma Ahmed-Hamdi paše 1300-te”. I zgradu i česme on je svojevremeno poklonio Islamskoj zajednici. U njoj je sve do izgradnje džamije u naselju Hareme, u novije vrijeme, bilo sjedište jedinog beranskog imama. U novijoj historiji na području Berana izgrađeno je nekoliko spomen obilježja. Institucije koje danas podržavaju kulturno-umjetnički razvoj ove općine su: Centar za kulturu, Gradska bibilioteka, Polimski muzej i Galerija Šudikova u sklopu njega, kao i kuća vojvode Gavra Vukovića. Kulturno-historijsko naslijeđe poput manastira Đurđevi stupovi, Ćelije u Kaludri, Šudikova i Vakufska kuća, svaki na svoj način očarava posjetioce i otkriva duhovna bogatstva.